Artroskopia stawu – co to za zabieg, jak wygląda i jak długo się dochodzi do siebie?

Artroskopia to dziś jedna z podstawowych metod leczenia w ortopedii.
W dużym skrócie:

To małoinwazyjny zabieg operacyjny, podczas którego lekarz wprowadza do stawu kamerę i cienkie narzędzia przez kilka niewielkich nacięć skóry. Dzięki temu można obejrzeć staw od środka i od razu go „naprawić” – bez dużego cięcia.

Artroskopia najczęściej dotyczy:

• kolana,

• barku,

• biodra,

ale wykonuje się ją także w innych stawach (np. skokowym).

Poniżej – zebrane w jednym miejscu najważniejsze informacje: jak wygląda zabieg, czym różni się artroskopia w zależności od stawu, jak przygotować się do operacji, czego spodziewać się po wybudzeniu i jak wygląda powrót do pracy oraz sportu.

1. Na czym polega artroskopia – krok po kroku

1. Znieczulenie

W zależności od typu zabiegu, stanu ogólnego i decyzji anestezjologa stosuje się:

• znieczulenie podpajęczynówkowe / przewodowe (znieczulona jest dolna część ciała, jesteś przytomny/a),

• lub znieczulenie ogólne (śpisz podczas zabiegu).

Przed operacją anestezjolog wyjaśnia, jaka metoda w Twoim przypadku będzie najbezpieczniejsza i odpowiada na pytania.

2. Małe nacięcia zamiast dużej rany

Podczas artroskopii ortopeda:

• wykonuje 2–3 bardzo niewielkie nacięcia (tzw. porty) – zwykle po kilka milimetrów,

• przez jedno wprowadza kamerę (artroskop), przez pozostałe – cienkie narzędzia chirurgiczne,

• całość obrazu ogląda na ekranie w powiększeniu.

Dzięki temu można:

• obejrzeć chrząstkę, łąkotki, więzadła, obrąbek stawowy, błonę maziową,

• od razu wykonać szycie, usunięcie fragmentów uszkodzonych tkanek, wygładzenie chrząstki, plastykę struktur.

3. Czas trwania zabiegu

• prosta artroskopia diagnostyczna / „mały” zabieg – zwykle kilkadziesiąt minut,

• bardziej złożone procedury (np. szycie łąkotki, rekonstrukcje, większe szycia barku) – często dłużej.

Po zabiegu:

• rana jest zaopatrywana szwami i opatrunkiem,

• nad staw zwykle zakłada się opatrunek uciskowy,

• pacjent trafia na salę pooperacyjną na obserwację.

W wielu przypadkach artroskopia jest wykonywana w trybie jednodniowym (powrót do domu tego samego lub następnego dnia), ale zależy to od zakresu zabiegu i szpitala.

2. Artroskopia kolana

Kiedy wykonuje się artroskopię kolana?

Najczęstsze wskazania:

• uszkodzenia łąkotek (szycie, częściowe usunięcie uszkodzonego fragmentu),

• zmiany chrząstki stawowej (czyszczenie, wygładzanie, mikrofraktury),

• usuwanie ciał wolnych (oderwane fragmenty chrząstki/kości wewnątrz stawu),

• stany zapalne błony maziowej, fałdy błony (tzw. plica),

• niektóre zabiegi w obrębie więzadeł (część rekonstrukcji ACL jest wykonywana artroskopowo, choć to już większa operacja).

Jak wygląda dochodzenie do siebie po artroskopii kolana?

To w dużym stopniu zależy od tego, co było robione:

• przy prostym „czyszczeniu” / niewielkich zabiegach:

  • często szybko dopuszcza się obciążanie nogi (czasem od razu w dozie tolerowanej bólem),

  • kule potrzebne są krótko lub wcale,

  • celem jest szybkie odzyskanie zakresu ruchu i mięśni;

• przy szyciu łąkotki, bardziej rozległych zabiegach:

  • zwykle są ograniczenia obciążania nogi (czas częściowego obciążania o kulach ustala ortopeda),

  • czasem konieczne jest noszenie ortezy z blokadą zakresu zgięcia,

  • rehabilitacja jest bardziej etapowa i dłuższa.

Wspólny mianownik:
bez względu na typ zabiegu, rehabilitacja (ćwiczenia ruchomości, siły i stabilizacji) jest kluczowa, by wrócić do pełnej sprawności.

3. Artroskopia barku

Co można zrobić artroskopowo w barku?

Między innymi:

• szycie stożka rotatorów (ścięgien odpowiadających za ruch barku),

• stabilizacje barku po zwichnięciach (szycie obrąbka, np. procedura Bankarta),

• zabiegi przy zespole ciasnoty podbarkowej (usunięcie fragmentu wyrostka, wygładzenie struktur),

• usuwanie zwapnień (np. w zapaleniu ścięgien),

• opracowanie zwłóknień w tzw. barku zamrożonym (w wybranych przypadkach).

Jak wygląda rekonwalescencja po artroskopii barku?

Najczęściej:

• przez pierwsze tygodnie ręka jest w temblaku / ortezie,

• zakres ruchu jest ściśle kontrolowany – na początku głównie ćwiczenia bierne / wspomagane,

• stopniowo przechodzi się do:

  • aktywnych ruchów,

  • ćwiczeń siłowych,

  • treningu funkcjonalnego (sięganie, unoszenie, praca nad prawidłową pracą łopatki).

Po barku szczególnie ważna jest cierpliwość – tkanki miękkie (ścięgna, torebka stawowa) goją się wolniej niż kości, a zbyt szybkie przeciążenie może zniweczyć efekt operacji.

4. Artroskopia biodra

Kiedy wykonuje się artroskopię biodra?

Najczęściej przy:

• FAI (konflikt udowo-panewkowy) – korekta kształtu kości (tzw. „garb” na szyjce kości udowej lub nadbudowy panewki),

• uszkodzeniu obrąbka stawowego (szycie, plastyka),

• wybranych uszkodzeniach chrząstki stawowej,

• usuwaniu ciał wolnych.

To bardziej technicznie wymagający zabieg – biodro jest głębiej położonym stawem niż kolano czy bark.

Jak wygląda powrót do sprawności po artroskopii biodra?

• zwykle stosuje się kule przez pewien czas (czy i jak długo – decyduje operator),

• często obowiązują ograniczenia zakresu ruchu w pierwszych tygodniach,

• rehabilitacja skupia się na:

  • odzyskiwaniu ruchu bez bólu,

  • odbudowie stabilizacji miednicy i tułowia,

  • pracy nad prawidłowym wzorcem chodu.

5. Jak przygotować się do artroskopii?

Szczegółowe zalecenia zawsze dostajesz od ortopedy i anestezjologa, ale najczęściej obejmują:

5.1. Badania przedoperacyjne

• krew (morfologia, elektrolity, krzepliwość, glukoza, parametry nerkowe),

• EKG,

• czasem RTG klatki piersiowej,

• aktualne badania stawu (RTG, MRI, USG) – zazwyczaj już wykonane wcześniej,

• przy chorobach przewlekłych – opinia np. kardiologa/diabetologa.

5.2. Leki

• poinformuj lekarza o wszystkich lekach (na ciśnienie, serce, tarczycę, cukrzycę, przeciwzakrzepowych, przeciwpłytkowych),

• nie odstawiaj nic samodzielnie,

• często trzeba:

  • odstawić niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) na kilka dni przed zabiegiem,

  • ustalić plan postępowania z lekami przeciwzakrzepowymi (tylko z lekarzem!),

• suplementy, zioła wpływające na krzepliwość (np. miłorząb, żeń-szeń) warto omówić z lekarzem – często zaleca się ich przerwanie przed operacją.

5.3. Formalności i logistyka

• ustal transport do i ze szpitala,

• przygotuj dokumentację medyczną (wyniki badań, opisy badań obrazowych),

• załatw sprawy zawodowe – po zabiegu możesz potrzebować zwolnienia lekarskiego na określony czas.

6. Ból po operacji – czego się spodziewać i jak się go nie bać?

Po artroskopii pewien poziom bólu i dyskomfortu jest normalny – to w końcu zabieg operacyjny, nawet jeśli małoinwazyjny.

Najczęściej:

• ból jest najlepiej odczuwalny w pierwszych dobach,

• z czasem przechodzi w dyskomfort przy ruchu, uczucie „ciągnięcia”,

• otrzymujesz leki przeciwbólowe według schematu ustalonego z lekarzem (np. w tabletkach / dożylnie w szpitalu, później w domu).

Pomaga również:

• chłodzenie (okłady z lodu / cold pack) zgodnie z zaleceniem lekarza/fizjoterapeuty,

• uniesienie kończyny (np. noga wyżej na poduszce) – zmniejsza obrzęk,

• niedopuszczanie do sytuacji, w której ból „rozpędza się” na tyle, że trudno go opanować – leki przeciwbólowe najlepiej działają, gdy stosuje się je zgodnie z zaleceniem, a nie „dopiero jak się nie da wytrzymać”.

Jeżeli ból jest nagły, bardzo silny, narasta, towarzyszy mu gorączka, duży obrzęk, zaczerwienienie, wyciek z rany – to sygnał, żeby pilnie skontaktować się z lekarzem / SOR.

7. Chodzenie o kulach – czy zawsze jest konieczne?

To zależy od:

• stawu (kolano, biodro, bark),

• rodzaju zabiegu (prosta artroskopia vs szycie, rekonstrukcja, plastyka),

• zaleceń operatora.

Przykładowo:

• drobne zabiegi w kolanie → czasem bez kul lub bardzo krótko,

• szycie łąkotki, bardziej rozległe zabiegi → zwykle kule + ograniczone obciążanie przez określony czas,

• artroskopia biodra → często kule przez kilka tygodni, z częściowym obciążaniem,

• artroskopia barku → kule nie, ale temblak/orteza dla barku.

Bardzo ważne jest, by:

• nauczyć się prawidłowego chodzenia o kulach (fizjoterapeuta pokazuje technikę),

• stosować się do zaleceń co do obciążania operowanej kończyny – „za dużo za szybko” może zaszkodzić, ale „za mało” spowoduje sztywność i osłabienie.

8. Powrót do pracy i sportu – orientacyjne ramy

To zawsze ustala lekarz indywidualnie, ale ogólnie:

8.1. Powrót do pracy

• praca biurowa / zdalna:

  • czasem możliwa już po kilku–kilkunastu dniach,

  • ważne: możliwość przerw na rozruszanie stawu, uniesienie nogi itd.;

• praca fizyczna / wymagająca dźwigania, długiego stania:

  • często wymaga dłuższej przerwy (tygodnie–miesiące, w zależności od zabiegu i rodzaju pracy),

  • powrót powinien być stopniowy, czasem z modyfikacją zakresu obowiązków.

8.2. Powrót do sportu

Znów – bardzo orientacyjnie i zależnie od zabiegu:

• po „małych” artroskopiach (np. niewielkie „czyszczenie” kolana)
  – lekkie formy aktywności często po kilku tygodniach,

• po szyciu łąkotki, artroskopii biodra, złożonych zabiegach barku
  – pełny powrót do sportu zwykle to miesiące, nie tygodnie;

• po rekonstrukcji ACL (choć to osobny, duży temat) – powrót do dyscyplin skrętnych (piłka, sporty rakietowe) liczony jest zwykle w miesiącach i etapach, nigdy „na oko”.

Ważne jest, by:

• nie opierać się na samym „braku bólu” – kluczowe są siła, stabilność, kontrola ruchu,

• skorzystać z testów funkcjonalnych prowadzonych przez fizjoterapeutę przed powrotem do pełnego obciążenia sportowego.

Co warto zapamiętać o artroskopii?

• Artroskopia to małoinwazyjny zabieg, ale wciąż pełnoprawna operacja, która wymaga przygotowania i świadomej rekonwalescencji.

• Wykorzystuje się ją m.in. w kolanie, barku, biodrze – zakres zabiegu i czas dochodzenia do siebie zależą od tego, co dokładnie było robione.

• Przygotowanie obejmuje:

  • badania przedoperacyjne,

  • omówienie leków,

  • zaplanowanie czasu po zabiegu (praca, pomoc w domu, rehabilitacja).

• Po operacji musisz liczyć się z:

  • bólem (kontrolowanym lekami),

  • możliwą koniecznością chodzenia o kulach lub noszenia ortezy,

  • koniecznością systematycznej rehabilitacji.

• Powrót do pracy i sportu jest bardzo indywidualny – najbezpieczniej ustalać go zawsze z ortopedą i fizjoterapeutą, zamiast „zgadywać” na podstawie relacji innych osób.

Jeśli przed artroskopią masz w głowie mnóstwo znaków zapytania – spisz je i zabierz na wizytę kwalifikacyjną. Ortopeda wyjaśni, jak zabieg będzie wyglądał w Twoim konkretnym przypadku, ile realnie może potrwać powrót do formy i jak najlepiej przygotować się, żeby ten czas wykorzystać jak najskuteczniej.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ) – artroskopia stawu

1. Co to właściwie jest artroskopia – czy to „mały zabieg” czy normalna operacja?
Artroskopia to operacja małoinwazyjna – zamiast dużego cięcia wykonuje się kilka małych nacięć, przez które ortopeda wprowadza kamerę (artroskop) i cienkie narzędzia. Dzięki temu można obejrzeć staw od środka i od razu go leczyć (np. zszyć łąkotkę, usunąć uszkodzony fragment chrząstki, naprawić obrąbek). Mimo że nacięcia są małe, to wciąż poważny zabieg, do którego trzeba się przygotować i po którym konieczna jest rehabilitacja.

2. Jakie stawy najczęściej operuje się artroskopowo?
Najczęściej wykonuje się artroskopię:

• kolana – uszkodzenia łąkotek, chrząstki, ciała wolne, niektóre procedury więzadłowe,

• barku – szycie stożka rotatorów, stabilizacje po zwichnięciach, usuwanie zwapnień, ciasnota podbarkowa,

• biodra – konflikt udowo-panewkowy (FAI), uszkodzenia obrąbka, ciała wolne.
  Artroskopia jest możliwa także w innych stawach (np. skokowym), decyzję zawsze podejmuje ortopeda.

3. Jak długo trwa artroskopia i czy po zabiegu zostaje się w szpitalu?
Sama operacja trwa zwykle od kilkudziesięciu minut do około 1–2 godzin, w zależności od zakresu.
W wielu przypadkach jest to zabieg jednodniowy – wychodzisz do domu tego samego albo następnego dnia. Przy bardziej rozległych operacjach lekarz może zalecić dłuższą obserwację w szpitalu.

4. Czy po artroskopii zawsze trzeba chodzić o kulach?
Nie zawsze – to zależy od:

• rodzaju stawu (kolano, biodro, bark),

• zakresu zabiegu (proste „czyszczenie” vs szycie łąkotki, rozległe zabiegi rekonstrukcyjne),

• indywidualnych zaleceń operatora.
  Po prostych artroskopiach kolana czasem można szybko obciążać nogę, po szyciu łąkotki czy artroskopii biodra kule są konieczne przez kilka tygodni. Przy barku zamiast kul zwykle jest temblak/orteza.

5. Czy artroskopia bardzo boli?
Podczas zabiegu nic nie czujesz (znieczulenie ogólne lub przewodowe).
Po operacji ból jest normalny i spodziewany, szczególnie w pierwszych dobach, ale:

• dostajesz leki przeciwbólowe według ustalonego schematu,

• często zaleca się chłodzenie stawu i uniesienie kończyny,

• ból powinien stopniowo maleć z każdym dniem.
  Nagły, bardzo silny ból z gorączką, dużym obrzękiem i zaczerwienieniem wymaga pilnego kontaktu z lekarzem.

6. Ile trwa powrót do normalnego chodzenia i pracy po artroskopii?
To bardzo indywidualne i zależy od:

• rodzaju zabiegu,

• Twojego wieku,

• rodzaju pracy.
  Orientacyjnie:

• praca biurowa – czasem możliwa po kilku–kilkunastu dniach,

• praca fizyczna / „na nogach” – zwykle wymaga dłuższej przerwy (tygodnie–miesiące),

• pełny powrót do sportu po bardziej złożonych artroskopiach (szycie łąkotki, bark, biodro) liczony jest raczej w miesiącach, nie tygodniach. O dokładnych ramach decyduje ortopeda + fizjoterapeuta.

7. Czy po artroskopii konieczna jest rehabilitacja?
Tak – praktycznie zawsze.
Rehabilitacja pomaga:

• odzyskać zakres ruchu,

• odbudować siłę i stabilizację,

• nauczyć na nowo prawidłowego chodu / pracy barku / wzorca ruchu,

• szybciej i bezpieczniej wrócić do pracy i sportu.
  Bez dobrej fizjoterapii nawet najlepiej wykonana artroskopia nie da pełnego efektu.

8. Jak przygotować się do artroskopii – czy potrzebne są badania?
Tak. Zwykle wymagane są:

• badania krwi (morfologia, elektrolity, krzepnięcie, glukoza, parametry nerkowe),

• EKG, czasem RTG klatki piersiowej,

• aktualne badania obrazowe stawu (RTG, MRI),

• przy chorobach przewlekłych – opinia specjalisty (np. kardiologa, diabetologa).
  Trzeba też omówić z lekarzem wszystkie przyjmowane leki (szczególnie przeciwzakrzepowe, przeciwpłytkowe, NLPZ) i ustalić, co i kiedy odstawić.

9. Czy artroskopia „załatwia sprawę raz na zawsze”?
Artroskopia pozwala usunąć przyczynę części dolegliwości (np. zszyć łąkotkę, usunąć fragment, który blokuje staw, wygładzić chrząstkę), ale:

• nie zawsze „cofa” wszystkie zmiany zwyrodnieniowe,

• wymaga Twojej pracy po zabiegu (rehabilitacja, redukcja wagi, mądre obciążanie stawu).
  To bardzo skuteczne narzędzie, ale nie magiczna gumka – ważne, jak zadbasz o staw po operacji.

10. Kiedy po artroskopii trzeba pilnie zgłosić się do lekarza lub na SOR?
Nie zwlekaj, jeśli pojawi się:

• wysoka gorączka,

• gwałtownie narastający ból,

• bardzo duży obrzęk, zaczerwienienie, silne ucieplenie stawu,

• wyciek ropny z rany,

• duszność, ból w klatce piersiowej, nagły obrzęk łydki (podejrzenie zakrzepicy).
  To sytuacje wymagające pilnej konsultacji – najlepiej w ośrodku, w którym była wykonywana operacja, albo na SOR.